Với những ai đã từng tìm hiểu hay tham gia đầu tư chứng khoán thì chắc chắn thuật ngữ “lưu ký chứng khoán” không còn xa lạ. Tuy nhiên nhiều Nhà đầu tư chưa thật sự hiểu rõ ý nghĩa của hoạt động lưu ký chứng khoán là gì cũng như đặc điểm và quy định của lưu ký chứng khoán ra sao. Chúng tôi sẽ làm rõ những khái niệm xoay quanh thuật ngữ này trong bài viết dưới đây!
1. Lưu ký chứng khoán là gì?
Lưu ký chứng khoán là tất cả những hoạt động bao gồm: nhận ký gửi, bảo quản an toàn trên hệ thống lưu ký do Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) thực hiện, chuyển giao ghi nhận sở hữu chứng khoán nhằm đảm bảo đầy đủ các quyền và lợi ích chứng khoán liên quan đến người sở hữu.
Nói đơn giản hơn, lưu ký chứng khoán là một trong những điều kiện cần và đủ để có thể tham gia giao dịch chứng khoán bằng cách ký hợp đồng mở tài khoản tại các thành viên lưu ký.
Theo Luật Chứng khoán quy định, chứng khoán của công ty đại chúng (gồm chứng khoán của các công ty niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán và chứng khoán của các công ty đại chúng chưa niêm yết) phải được lưu ý tập trung tại VSD. Nói cách khác, VSD sẽ trực tiếp quản lý mọi chứng khoán được lưu ký trước khi được giao dịch.
Với nước ngoài, cơ quan lưu ký có thể là một tổ chức, ngân hàng hoặc tổ chức nắm giữ chứng khoán hay hỗ trợ kinh doanh chứng khoán. Việc lưu ký chứng khoán nhằm mang đến sự an toàn và tạo tính thanh khoản trên thị trường…
Nguyên tắc lưu ký chứng khoán của khách hàng tại VSD: Khách hàng lưu ký chứng khoán tại thành viên lưu ký và thành viên lưu ký tái lưu ký chứng khoán của khách hàng tại VSD.
2. Đặc điểm lưu ký chứng khoán là gì?
Khách hàng, doanh nghiệp, Nhà đầu tư đến gửi tiền, chứng khoán hoặc các tài sản có giá trị tại các kho lưu ký (các tòa nhà, văn phòng, ngân hàng, nhà bảo đảm, các tổ chức tài chính) để bảo quản an toàn.
Số tiền lưu ký được sử dụng cho nhiều mục đích của Nhà đầu tư như loại bỏ tối thiểu rủi ro khi chủ sở hữu nắm giữ tài sản vật chất
Ví dụ: Cung cấp cho khách hàng địa điểm để gửi tiền vào tài khoản tiền gửi có kỳ hạn và không kỳ hạn, sau 1 thời gian có trả lãi vào ngày cố định, đồng thời số tiền còn lại trong quỹ sẽ vẫn được giữ cho đến khi khách hàng có nhu cầu kiểm tra hoặc rút.
Tiền gửi có thể được gửi dưới dạng cổ phiếu hoặc trái phiếu, tuy nhiên khi lưu ký sẽ được tổ chức lưu ký lưu giữ dưới dạng điện tử (hình thức ghi sổ), phi vật liệu hóa hoặc chứng chỉ vật lý …
Các tổ chức lưu ký chứng khoán nhận tiền của khách hàng và trả lãi cho họ theo thời gian. Bằng nhiều hình thức khác nhau như cho vay kinh doanh hoặc cho vay dưới hình thức thế chấp sao cho số tiền lãi nhận được phải nhiều hơn số tiền lãi phải trả cho khách hàng lưu ký.
Khó có thể phủ nhận những lợi ích mà lưu ký chứng khoán có thể mang lại cho bất kỳ một Nhà đầu tư nào, chưa kể các tổ chức lưu ký cũng góp phần không nhỏ trong việc giúp thị trường có tính thanh khoản cao hơn. Song, Nhà đầu tư cũng không nên vì thế mà chủ quan mà cần phải có thông tin và hiểu biết về tổ chức mà mình lưu ký.
Nhà đầu tư khi mở tài khoản chứng khoán tại VPS nhập mã giới thiệu hoặc chuyển ID môi giới về 6327 – Nguyễn Đức Đông hoặc K255 – Nguyễn Thị Phương chúng tôi hỗ trợ phần mềm robot chứng khoán Dstock và phần mềm phân tích cổ phiếu Dchart đây là 2 sản phẩm giúp nhà đầu tư gia tăng lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro khi đầu tư.
3. Quy định mở tài khoản lưu ký chứng khoán là gì?
Để có thể bắt đầu thực hiện giao dịch với chứng khoán lưu ký tại VSD, thành viên lưu ký phải có tài khoản lưu ký chứng khoán chính chủ tại đây.
Quy định mở tài khoản lưu ký chứng khoán là gì:
- Nhà đầu tư chỉ được phép mở 1 tài khoản lưu ký chứng khoán tại mỗi thành viên lưu ký
- Các cá nhân, tổ chức nước ngoài chỉ được mở tài khoản lưu ký chứng khoán tại thành viên lưu ký chứng khoán sau khi hoàn tất đăng ký mã số chứng khoán theo quy định của pháp luật
Mỗi thành viên chỉ được mở 1 tài khoản lưu ký chứng khoán tại VSD đồng thời không được mở tài khoản lưu ký tại các thành viên lưu ký khác, ngoại trừ các trường hợp sau
- Thành viên lưu ký mở tài khoản tại thành viên lập quỹ để thực hiện giao dịch hoán đổi với quỹ hoán đổi danh mục.
- Thành viên lưu ký là công ty chứng khoán đã rút nghiệp vụ môi giới chứng khoán, rút nghiệp vụ tự doanh, chấm dứt tư cách thành viên tại các SGDCK được phép mở tài khoản lưu ký tại các thành viên lưu ký khác để xử lý số chứng khoán còn lại trên tài khoản tự doanh.
Mỗi quỹ đầu tư chỉ được mở 1 tài khoản lưu ký tại 1 ngân hàng lưu ký hoặc ngân hàng giám sát theo quy định của pháp luật.
Một số lưu ý khi mở tài khoản lưu ký chứng khoán:
- Công ty quản lý quỹ phải mở tài khoản lưu ký chứng khoán tách biệt cho công ty và cho từng quỹ đầu tư chứng khoán do công ty quản lý. Trường hợp nhằm quản lý danh mục đầu tư, mỗi ngân hàng lưu ký thì công ty quản lý quỹ được mở 2 tài khoản lưu ký đứng tên ty quản lý quỹ thay mặt cho nhà đầu tư ủy thác (1 tài khoản lưu ký cho khách hàng ủy thác trong nước và 1 tài khoản lưu ký nhà đầu tư ủy thác nước ngoài).
- Đối với quỹ và tổ chức đầu tư nước ngoài được quản lý bởi nhiều công ty quản lý quỹ thì được ưu tiên mở nhiều tài khoản lưu ký chứng khoán với nguyên tắc: 1 mã số giao dịch tương ứng với 1 tài khoản lưu ký tại 1 ngân hàng lưu ký.
- Nhà đầu tư nước ngoài là công ty chứng khoán nước ngoài được thành lập theo pháp luật nước ngoài được mở 2 tài khoản lưu ký chứng khoán tách biệt tại thành viên lưu ký để quản lý chứng khoán thuộc sở hữu của chính công ty và khách hàng của công ty.
- Công ty bảo hiểm 100% vốn nước ngoài phải mở 2 tài khoản lưu ký chứng khoán tại 1 thành viên lưu ký để quản lý tách biệt các khoản đầu tư từ nguồn vốn chủ sở hữu và từ nguồn phí bảo hiểm khi thực hiện đầu tư trên TTCK.
4. Có các loại tổ chức lưu ký nào
Có 3 loại tổ chức lưu ký, đó là:
- Liên hiệp tín dụng: Các công ty phi lợi nhuận, đầu tư tập trung vào dịch vụ khách hàng
- Tổ chức tiết kiệm: Ngược lại với liên hiệp tín dụng, đây là các công ty hoạt động vì lợi nhuận, tập trung vào cho vay thế chấp tiêu dùng. Khách hàng gửi tiền vào đây để mua cổ phần của công ty
- Ngân hàng thương mại: Là tổ chức lưu ký lớn nhất, hoạt động vì lợi nhuận, cung cấp các dịch vụ cho người tiêu dùng và doanh nghiệp, đồng thời sử dụng tiền gửi của khách hàng để cho vay thế chấp, vay thương mại hoặc BĐS.
5. Phí lưu ký chứng khoán
Phí lưu ký được tính theo những quy định của Thông tư 127/2018/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành ngày 27/12/2018. Phí này được chia làm 2 loại:
- Phí lưu ký trái phiếu: 0.18đ/trái phiếu/tháng
- Phí lưu ký cổ phiếu, chứng chỉ quỹ và chứng quyền: 0.27đ/cổ phiếu/tháng
Trên thực tế thì phí lưu ký cổ phiếu là được đề cập tới nhiều nhất. Ví dụ nhà đầu tư nắm giữ 1000 cổ phiếu ACB trong 1 tháng thì phí lưu ký nhà đầu tư phải trả chỉ là… 270đ.
Lưu ý rằng phí lưu ký chứng khoán chỉ bắt đầu được tính từ ngày nhà đầu tư bắt đầu sở hữu thực sự chứng khoán theo quy định về chu kỳ thanh toán T+2.
Phương thức thu phí: Các công ty chứng khoán sẽ tự động khấu trừ tiền phí trực tiếp trên tài khoản giao dịch chứng khoán của khách hàng hàng tháng.
Trên đây chúng tôi đã chia sẻ lưu ký chứng khoán là gì, đặc điểm và quy định của lưu ký chứng khoán. Hy vọng bài viết hữu ích với Nhà đầu tư chứng khoán.
Nhà đầu tư có thể tham khảo thêm các dịch vụ chứng khoán hiện tại chúng tôi đang cung cấp như: Phần mềm chứng khoán, Robot chứng khoán, Dữ liệu chứng khoán cho Amibroker, Youtube chứng khoán,… hãy truy cập website: chungkhoanlagi.vn hoặc hotline 0372.095.129 để biết thêm chi tiết
