Hoạt động chính thức từ tháng 8/2017, chứng khoán phái sinh ở Việt Nam đã có những sự phát triển liên tục và nhanh chóng. Dưới đây là tổng hợp các thông tin cơ bản về chứng khoán phái sinh ở Việt Nam mà nhà đầu tư nên nắm rõ trước khi tham gia đầu tư thị trường phái sinh.
1. Định nghĩa, đặc điểm và phân loại chứng khoán phái sinh ở Việt Nam
a. Định nghĩa chứng khoán phái sinh ở Việt Nam
Tại Khoản 9 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 quy định định nghĩa:
Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, trong đó xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.
Hiểu theo một cách đơn giản đó là chứng khoán có giá trị phụ thuộc vào hoặc có nguồn gốc từ tài sản cơ sở. Chứng khoán phái sinh viết tắt là CKPS.
CKPS được thiết lập giữa hai chiều hoặc nhiều bên có thể giao dịch trên sàn giao dịch hoặc mua bán tại quầy, Trong khi, giá của các CKPS bắt nguồn từ sự biến động của tài sản cơ sở.
Ví dụ: Hợp đồng tương lai dầu là một loại phái sinh có giá trị dựa trên giá thị trường của dầu. Chứng khoán phái sinh ngày càng trở nên phổ biến trong những thập kỷ gần đây với tổng giá trị của các công cụ phái sinh hiện đang được ước tính là hơn 600 nghìn tỷ đô la.
b. Đặc điểm của CKPS
Tài sản cơ bản phổ biến nhất trong CKPS đó là cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa, tiền tệ, lãi xuất và chỉ số thị trường. Giá trị hợp đồng phụ thuộc vào sự thay đổi giá của tài sản cơ bản.
CKPS có thể sẽ được sử dụng để bảo vệ một vị thế, suy đoán về chuyển động có hướng của tài sản cơ bản hoặc tạo đòn bẩy cho các khoản nắm giữ. Những tài sản này thường sẽ được giao dịch trên các sàn giao dịch hoặc OTC, được mua thông qua các công ty môi giới.
CKPS thường sẽ được giao dịch trên thị trường OTC và thường có khả năng xảy ra rủi ro với đối tác cao hơn, đó cũng là nguy cơ một trong các bên tham gia giao dịch có thể vỡ nợ.
Thực tế trung gian giao dịch giữa hai bên người mua và người bán có thể không bị kiểm soát và dẫn tới hậu quả không mong muốn. Để phòng ngừa rủi ro này thì nhà đầu tư cần phải mua phái sinh tiền tệ để chốt một tỷ giá hối đoái cụ thể. Các công cụ phái sinh có thể được sử dụng để phòng ngừa loại rủi ro này bao gồm hợp đồng tiền tệ tương lại và tiền tệ hoán đổi.
c. Phân loại CKPS
Tại thị trường phái sinh gồm có những loại phổ biến sau:
- Hợp đồng kỳ hạn
- Hợp đồng tương lai
- Hợp đồng quyền chọn
- Hợp đồng hoán đổi.
Để từng bước hỗ trợ nhà đầu tư làm quen với chứng khoán phái sinh ở Việt Nam hiện nay có 2 loại hợp đồng tương lai đó là:
- Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30
- Hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ
2. Website tra cứu giá CKPS ở Việt Nam
Trên thị trường hiện nay, các công ty chứng khoán đều có bảng giá CKPS. Nhà đầu tư hoàn toàn dễ dàng có thể tra cứu. Nhà đầu tư có thể tham khảo bảng giá CKPS của một vài công ty sau:
3. Nên mở tài khoản chứng khoán phái sinh ở đâu tốt nhất Việt Nam
a. Tiêu chí lựa chọn mở tài khoản CKPS tốt nhất
Để lựa chọn được công ty chứng khoán mở tài khoản CKPS cần đạt được 6 tiêu chí dưới đây:
- Thị phần môi giới chứng khoán
- Uy tín, thương hiệu công ty chứng khoán
- Phí giao dịch
- Hệ thống phần mềm, hệ sinh thái dịch vụ hỗ trợ đầu tư
- Vốn điều lệ
- Hỗ trợ mở tài khoản nhanh chóng và đơn giản
2. VPS là công ty Top 1 về chứng khoán phái sinh ở Việt Nam
Các công ty chứng khoán nào chiếm thị phần phái sinh lớn nhất tại Việt Nam thì đó sẽ là công ty chứng khoán tốt nhất để mở tài khoản CKPS.
Theo số liệu thống kê về thị phần môi giới phái sinh quý 2/2021. Chứng khoán VPS tiếp tục giữa vị trí dẫn đầu về thị phần môi giới CKPS trên sàn HNX trong quý 2/2021 với mức thị phần 54,58% , tăng 0,59% so với quý trước.
Vị trí tiếp theo đó là chứng khoán HSC (15,75%), Chứng khoán VNDirect (6,98%). chứng khoán SSI (5,62%),.. đều giữ nguyên vị trí xếp hạng so với quý trước.
4. Thị trường chứng khoán phái sinh ở Việt Nam
Thị trường CKPS, cụ thể hợp đồng tương lai chỉ số ra đời vào tháng 08/2017 đã đánh dấu một bước phát triển mới trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Sự ra đời của sản phẩm hợp đồng tương lai chỉ số ban đầu đã được sự đón nhận rộng rãi của cộng đồng nhà đầu tư.
Nhu cầu sử dụng CKPS để phòng ngừa rủi ro ngày càng rõ rệt. Sự trồi sụt của thị trường chứng khoán Việt nam trong thời gian vừa qua đã gây ra những tổn thất không nhỏ cho các nhà đầu tư, nhu cầu sử dụng các CKPS đơn giản để phòng vệ rủi ro chính vì thế đã được đẩy lên mạnh mẽ.
Khung pháp lý cho thị trường CKPS đã được xây dựng dựa trên điều kiện thị trường và đảm bảo được các thông lệ quốc tế.Cơ sở hạn tầng công nghệ thông tin cũng đã có những bước phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn vừa qua.
Hy vọng với những chia sẻ hữu ích trong bài viết nhà đầu tư hiểu thêm đầy đủ về các thông tin chứng khoán phái sinh ở Việt Nam và từ đó có chiến lược đầu tư hiệu quả và phù hợp.
Nhà đầu tư có thể tham khảo thêm một số dịch vụ chứng khoán chúng tôi đang cung cấp như: Dữ liệu Forex cho Amibroker, Phần mềm chứng khoán, Dữ liệu chứng khoán cho Amibroker, Youtube chứng khoán,… hãy truy cập website: chungkhoanlagi.vn hoặc số hotline: 0372.095.129 để biết thêm chi tiết.
