Công cụ tài chínhlà gì? Đây là một hợp đồng làm phái sinh tài sản tài chính của một đơn vị và nợ phải trả tài chính hoặc công cụ vốn chủ sở hữu của một đơn vị khác. Vậy công cụ tài chính có đặc điểm gì trong thị trường chứng khoán? và cách phân loại công cụ này như thế nào? Cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
1. Công cụ tài chính là gì?
Công cụ tài chính là những tài sản có thể được mua bán hoặc chúng cũng có thể được xem như những gói vốn có thể được mua bán. Các loại CCTC sẽ cung cấp dòng chảy và luân chuyến vốn hiệu quả cho tất cả các nhà đầu tư trên thế giới.
Những tài sản này có thể là tiền mặt, quyền giao hoặc nhận tiền mặt theo hợp đồng hoặc một loại công cụ tài chính khác, hoặc bằng chứng về quyền sở hữu của một người đối với một pháp nhân. (Công cụ tài chính viết tắt là CCTC).
Hiểu theo một cách khác công cụ tài chính là hợp đồng tiền tệ giữa các bên. có thể được tạo, giao dịch, sửa đổi và giải quyết. Chúng có thể là tiền mặt (tiền tệ), bằng chứng về quyền sở hữu đối với một thực thể hoặc quyền nhận hoặc giao hàng theo hợp đồng dưới dạng tiền tệ (ngoại hối), nợ (trái phiếu, khoản vay), vốn cổ phần) hoặc các công cụ phái sinh (quyền chọn, hợp đồng tương lai, kỳ hạn).
Theo các chuẩn mực kế toán Quốc tế IAS 32 và 39 thì lại có định nghĩa về CCTC đó là: “Bất kỳ hợp đồng nào làm phát sinh tài sản tài chính của một đơn vị và một khoản nợ tài chính hoặc công cụ vốn chủ sở hữu của một đơn vị khác”.
CCTC là một tài liệu thực và ảo đại diên cho một thỏa thuận pháp lý liên quan đến bất kỳ loại giá trị tiền tệ nào. Các CCTC dựa trên vốn chủ sở hữu để thể hiện quyền sở hữu một tài sản và các công cụ này cũng dựa trên nợ thể hiện một khoản vay của nhà đầu tư đối với chủ sở hữu tài sản.
Trên thực tế công cụ tài chính có thể được chia thành hai loại: Công cụ tiền mặt và công cụ phái sinh. Hoặc các CCTT này cũng có thể được phân chia theo loại tài sản bởi phụ thuộc vào việc chúng dựa trên nợ hay dựa trên vốn chủ sở hữu.
Đối với công cụ hối đoái bao gồm một loại công cụ tài chính thứ ba duy nhất. Các danh mục khác nhau của từng loại công cụ tồn tại như vốn cổ phần ưu đãi và vốn cổ phần phổ thông.
Đề cập tới tài sản, nợ phải trả và các công cụ vốn chủ sở hữu, báo cáo tình hình tài chính thì ngay lập tức nhà đầu tư cần nghĩ công cụ tài chính bởi trong mô tả của công cụ tài chính thì đó là các hợp đồng, nên thực tế bản chất, các tài sản tài chính, nợ phải trả tài chính và các công cụ vốn chủ sở hữu sẽ chỉ là những tờ giấy.
Vậy nên, khi nhắc tối kế toán các CCTC thì đó là chúng ta đang nói đến hạch toán các khoản đầu tư vào trái phiếu và các khoản phải thu (tài sản tài chính), Cách hạch toán các khoản phải trả người bán và các khoản vay dài hạn (nợ phải trả tài chính) và cách hạch toán vốn cổ phần (công cụ vốn chủ sở hữu).
Nhà đầu tư khi mở tài khoản chứng khoán VPS hoặc chuyển ID môi giới 6327 – Nguyễn Đức Đông hoặc K255 – Nguyễn Thị Phương sẽ được hỗ trợ phần mềm Robot chứng khoán Dstock và phần mềm phân tích cổ phiếu Dchart. Đây là 2 công cụ sản phẩm giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro khi đầu tư và nâng cao hiệu quả lợi nhuận. Tải trên nền tảng IOS, ANDROID.
2. Phân loại công cụ tài chính và tài sản
Như phần trên chúng tôi cũng giới thiệu qua CCTC chủ yếu được phân thành hai loại chính đó là công cụ phái sinh và công cụ tiền mặt.
Phân loại CCTC
- Công cụ tiền mặt
Giá trị của các công cụ tiền mặt sẽ chịu ảnh hưởng và quyết định trực tiếp từ thị trường và đây là những chứng khoán dề dàng có thể chuyển nhượng.
Công cụ tiền mặt cũng có thể là tiền gửi và các khoản cho vay do người đi vay và người cho vay thỏa thuận.
- Công cụ phái sinh
Đặc điểm và giá trị của các công cụ phái sinh sẽ dựa trên các thành phần cơ bản của phương tiện như tài sản, lãi suất hoặc các chỉ số.
Giả sử hợp đồng quyền chọn cổ phiếu là một hợp đồng phái sinh bởi nó thu được giá trị từ cổ phiếu cơ sở. Quyền chọn cung cáp quyền nhưng sẽ không phải nghĩa vụ, mua hoặc bán cổ phiếu ở một mức giá xác định và vào một ngày nhất định. Giá cổ phiếu khi tăng và giảm thì giá trị của quyền chọn cũng vậy, mặc dù không nhất thiết phải theo cùng một tỷ lệ phần trăm.
Phân loại tài sản của các CCTC
Các CCTC có thể được phân loại dựa trên loại tài sản và đó là các CCTC dựa trên vốn chủ sở hữu và dựa trên nợ. Đối với các CCTC dựa trên vốn chủ sở hữu bao gồm chứng khoán, cổ phiếu. Ngoài ra, các công cụ phái sinh cũng giao dịch trao đổi như hợp đồng tương lai cổ phiếu và quyền chọn cổ phiếu, cùng thuộc một danh mục.
Bên cạnh đó, các CCTC dựa trên nợ bao gồm các chứng khoán ngắn hạn, như thương phiếu và tín phiếu kho bạc có thời gian đâó hạn từ một năm trở xuống, công cụ tiền mặt như chứng chỉ tiền gửi sẽ thuộc vào nhóm này. Các công cụ phái sinh được giao dịch trao đổi như hợp đồng tương lai lãi suất ngắn hạn cũng thuộc nhóm này.
Các CCTC dựa trên nợ
Các công cụ phái sinh khi được giao dịch hối đoái dưới các công cụ tài chính ngắn hạn dựa trên nợ có thể là hợp đồng tuong lai lãi suất ngắn hạn. Công cụ phái sinh OTC là các thỏa thuận tỷ giá kỳ hạn.
Đối với các CCTC dựa trên nợ dài hạn kéo dài hơn một năm đối với chứng khoán đó là trái phiếu. Các khoản tương đương tiền là các khoản cho vay. Công cụ phái sinh được giao dịch trao đổi là các hợp đồng tương lai trái phiếu và các quyền chọn về hợp đồng tương lai trái phiếu. Công cụ OTC là hoán đổi lãi suất, giới hạn và sàn lãi suất, quyền chọn lãi suất và các công cụ phái sinh kỳ lạ.
CCTC dựa trên vốn chủ sở hữu
Trên thực tế, chứng khoán theo CCTC dựa trên vốn chủ sở hữu là cổ phiếu. Công cụ phái sinh được trao đổi trong danh mục này sẽ bao gồm quyền chọn cổ phiếu và hợp đòng tương lai vốn cổ phần. Công cụ phái sinh OTC là quyền chọn mua cổ phiếu và các công cụ phái sinh kỳ lạ.
Điểm lưu ý cho nhà đầu đó là không có chứng khoán ngoại hối. các khoản tương đương tiền được tính bằng tỷ giá hối đoái giao ngay và là tỷ giá hiện hành. Công cụ phía sinh được giao dịch hối đoái dưới hình thức ngoại hối là hợp đồng tương lai tiền tệ và công cụ phái sinh OTC có các tùy chọn ngoại hối, chuyển tiếp hoàn toàn và hoán đổi ngoại đối.
Trên đây, là những kiến thức cơ bản nhất về công cụ tài chính và phân loại công cụ này. Hy vọng với những thông tin hữu ích này sẽ giúp nhà đầu tư hiểu hơn về các thuật ngữ khi tham gia thị trường đầu tư chứng khoán.
Nhà đầu tư có thể tham khảo thêm về một số dịch vụ chứng khoán hiện tại chúng tôi đang cung cấp: Dữ liệu chứng khoán cho Amibroker, Robot chứng khoán, Youtube chứng khoán, Khóa học chứng khoán,… Hãy truy cập website: chungkhoanlagi.vn hoặc số hotline: 0372.095.129 để biết thêm chi tiết.
