Thao túng thị trường chứng khoán là những hành vi cố ý gây tác động đến thị trường bằng cách vận dụng quy luật cung – cầu hoặc các hành vi nhân tạo khác mục đích tác động đến giá chứng khoán. Vậy cùng chúng tôi tìm hiểu thêm về hoạt động thao túng thị trường chứng khoán để từ đó hiểu và nhận ra được hành vi này qua bài viết dưới đây.
1. Thao túng thị trường chứng khoán là gì?
Thao túng thị trường chứng khoán tên tiếng anh là Market Manipulation và là hành vi cố ý gây ảnh hưởng đến thị trường thông qua các phương pháp khác nhau nhằm trục lợi cho bản thân.
Hiểu theo một cách đơn giản thì thao túng thị trường chứng khoán chính lá việc cá nhân hay tổ chức thực hiện các hành vi gian lận để thay đổi giá cổ phiếu, tạo cung cầu chứng khoán với mục đích thu lợi bất chính.
Trên thị trường chứng khoán, thao túng thị trường chứng khoán thường sẽ được thực hiện thông qua việc lợi dụng quy luật cung cầu để ảnh hưởng tới mức giá. Quy mô của thị trường có ảnh hưởng rất lớn tới khả năng xảy ra hiện tượng thao túng. Một thị trường có quy mô và số lượng người tham gia lớn thì việc thao túng sẽ trở nên khó khăn hơn. Thị trường nhỏ thì dễ thao túng hơn.
Khi giá cổ phiếu đã được đẩy lên đến mức mong muốn, nhóm thao túng sẽ xả hàng đột ngột và khi này họ sẽ thu được một nguồn lợi lớn nhờ vào sự chênh lệch giá. Nhà đầu tư cá nhân khác sẽ bị thua lỗ lớn do “mua đỉnh bán đáy”.
2. Hình thức thao túng thị trường trong chứng khoán
a. Các hành vị được coi là thao túng giá trên thị trường chứng khoán
Theo khoản 2 Điều 3 Nghị định 156/2020/NĐ-CP thì giao dịch thao túng thị trường chứng khoán gồm một hoặc một số các hành vi dưới đây.
- Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo.
- Đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua.bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán cung cầu giả tạo.
- Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường.
- Giao dịch chứng khoán qua các hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán.
- Đưa ra các ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó.
- Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.
Nhà đầu tư Mở tài khoản chứng khoán VPS hoặc chuyển ID môi giới 6327 – Nguyễn Đức Đông hoặc K255 – Nguyễn Thị Phương để được hỗ trợ sử dụng phần mềm Robot chứng khoán Dstock và phần mềm phân tích cổ phiếu Dchart. Đây là 2 công cụ sản phẩm hỗ trợ nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro khi đầu tư và nâng cao hiệu quả lợi nhuận. Nhà đầu tư có thể tải ứng dụng trên IOS, ANDROID.
b. Các hình thức thao túng thị trường thường gặp
Có 5 hình thức thao túng thị trường chứng khoán thường gặp đó là:
- Lan truyền tin đồn thất thiệt, tin giả
Đây là hình thức thao túng thị trường chứng khoán mà nhiều đối tượng hay lựa chọn. Những tin đồn xấu về một công ty sẽ được phát hành nhằm mục đích làm cho thị trường chứng khoán bị sai lệch. Chính điều này đã làm lên những tiếng xấu cho các đơn vị phát hành, thị trường và nhà đầu tư. Giá cổ phiểu cũng sẽ bị ảnh hưởng và giảm theo.
- Thồi phồng giá cổ phiếu
Pump and dump chính là hình thức thổi phồng giá cổ phiếu. Đây là hành động đội lái mua vào một lượng cổ phiếu lớn để đẩy giá. Khi giá đã lên tới mức như kỳ vọng thì họ sẽ bán mục đích để thu về lợi nhuận.
- Thực hiện các giao dịch giả tạo
Giao dịch giả thường là các giao dịch đặt những giao dịch chứng khoán lớn không có ý định mua. Điều này khiến cho giá cổ phiếu tăng vọt và nhiều nhà đầu tư sẽ lựa chọn mua theo. Kẻ Thao túng thị trường chứng khoán sẽ rút lại giao dịch và dẫn đến thua lỗ cho nhiều nhà đầu tư.
- Mua và bán cố phiếu ngay lập tức
Việc mua và bán ngay lập tức sẽ để lại hậu quả là khiến giá cổ phiếu tăng hoặc giảm đột ngột qua đó nhiều nhà đầu tư sẽ bị thu hút và cuốn theo sự thay dodoir, gây mất cân bằng thị trường.
Thực tế hành động này rất khó thực hiện ở thị trường Việt Nam do sau khi mua cổ phiếu trong nước, nhà đầu tư cần chờ 3 ngày sau mới được phép bán.
Tuy nhiên, nếu những kẻ thao túng giá sử dụng nhiều tài khoản, và có sẵn lượng cổ phiếu nhất định để sẵn sàng bán và sẵn một lượng tiền để mua thì hoàn toàn có thể mua bán trao tay trên các tài khoản nhằm thao túng thị trường một cách dễ dàng. Giới chuyên môn thường gọi đây là hình thức lướt sóng T+, hay lướt trong phiên.
3. Quy định hình phạt thao túng thị trường chứng khoán
Theo Điều 211, Bộ Luật Hình Sự 2015, nếu cá nhân thực hiện các hành vi thao túng thị trường chứng khoán có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc phạt hành chính tùy vào mức độ nghiêm trọng.
a. Tra cứu trách nhiệm hình sự
Hình thức phạt chính thao túng thị trường chứng khoán như sau:
- Khung 01
Bị phạt từ 500 triệu – 2 tỷ hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 tháng nếu thực hiện thao túng thị tường mà gây ra một trong những ảnh hưởng đó là:
Sẽ thu lợi từ 500 triệu – dưới 1,5 tỷ
Gây tổn thất cho nhà đầu tư trong khoảng 1-3 tỷ đồng
- Khung 02
Nhà đầu tư cần nộp phạt từ 2- 4 tháng tỷ động hoặc bị phạt tù từ 2-7 năm nếu có hành vi thao túng thuộc một trong các trường hợp sau:
Sẽ thực hiện có tổ chức
Thu lợi nhuận từ 1,5 tỷ đồng trở lên
Gây ra tổn thất cho nhà đầu tư từ 3 tỷ đồng
Hoặc tái phạm tội và có tính chất nguy hiểm
Hình phạt bổ sung như sau:
- Mức phạt từ 50-250 triệu đồng
- Không được phép đảm nhận một số chức vụ, bị đình chỉ công việc từ 01-0,5 năm.
b. Phạt hành chính
Theo quy định thì khi thực hiện nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị phạt bằng 10 lần số tiền thu lợi bất lợi pháp. Mức phạt tối đa không quá 3 tỷ đồng đồng đối với tổ chức và không quá 1.5 tỷ đồng với cá nhân. Ngoài ra, cũng có một số hình thức phạt bổ sung như sau:
- Với các công ty/chi nhánh công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ: đình chỉ kinh doanh từ 01- 03 tháng.
- Các cá nhân hành nghề chứng khoán: tước chứng chỉ hành nghề từ 18-24 tháng.
4. Lời khuyên dành cho các nhà đầu tư
Nhà đầu tư cần thực sự tỉnh táo nếu không sẽ dễ bị thua lỗ nặng nề bởi các hành vi thao túng thị trường chứng khoán. Dưới đây là một số lời khuyên dành cho nhà đầu tư:
- Cần tích lũy các kiến thức về thị trường chứng khoán cần iểu sẽ về quy luật cung cầu và các yếu tố ảnh hưởng tới giá của cổ phiếu.
- Hiểu rõ về doanh nghiệp. Yếu tố rất cần thiết bởi từ đó nhà đầu tư có những quyết định đúng đắn để đầu tư mà không bị ảnh hưởng bởi hành vi thao túng thị trường chứng khoán.
- Xây dựng chiến lược đầu tư rõ ràng bởi để đưa ra quyết định mua, bán một cách chính xác nhà đầu tư cần có chiến lược rõ ràng. Khi có chiến lược rõ ràng thì sẽ giảm được rủi ro nếu hành vi thao túng thị trường chứng khoán diễn ra.
Qua bài viết trên chúng tôi chia sẻ tới nhà đầu tư về thao túng thị trường chứng khoán. Hy vọng nhà đầu tư hiểu thao túng thị trường và những loại hình thao túng phổ biến hiện nay, các lời khuyên tích lũy để có kế hoạch đầu tư vào thị trường hiệu quả.
Nhà đầu tư có thể tham khảo một số dịch vụ chứng khoán chúng tôi đang cung cấp đó là: Dữ liệu chứng khoán cho Amibroker, Phần mềm chứng khoán, Youtube chứng khoán,..Hãy truy cập website: chungkhoanlagi.vn hoặc liên hệ trực tiếp qua số hotline: 0372.095.129 để biết thêm chi tiết.
