Hiện nay thị trường chứng khoán Việt Nam các nhà đầu tư thường thực hiện giao dịch tại hai sàn chính đó là sàn giao dịch TP.Hồ Chí Minh (HoSE) và sàn giao dịch Hà Nội (HNX). Ngoài 2 sàn đó thì còn có sàn giao dịch UPCOM. Vậy sàn UPCOM là gì? UPCOM trong chứng khoán là gì? Giao dịch cổ phiếu trên sàn UPCOM như nào? Cùng tìm hiểu chi tiết tại bài viết dưới đây.
I. Giới thiệu tổng quan về UPCOM trong chứng khoán
1. UPCOM trong chứng khoán là gì?
UPCOM trong chứng khoán đó chính là sàn UPCOM và là nơi tập hợp các công ty cổ phần hoặc trách nhiệm hữu hạn, phát hành chứng khoán ra công chúng nhưng chưa được niêm yết. Sàn hoạt động dưới sự quản lý trực tiếp của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (Sàn HNX).
UPCOM là viết tắt của Unlisted Public Company Market – Đó là thị trường của các công ty đại chúng chưa niêm yết. Khi cổ phiếu của các công ty chưa được đăng ký hoặc không đủ điều kiện để niêm yết trên sàn HoSE, sàn HNX thì các cổ phiếu này được giao dịch trên sàn UPCOM hay còn gọi là thị trường UPCOM trong chứng khoán.
Sàn UPCOM là gì? Sàn UPCOM là một trung chuyển chứng khoán khuyến khích các công ty chưa niêm yết tham gia đầu tư. Được thành lập và ra đời năm 2009 với chỉ có 10 doanh nghiệp nhưng đến nay phát triển đã lên đến hàng trăm công ty từ lớn đến nhỏ. Cùng với sự minh bạch, công khai trong mọi quy định và chính sách, giao dịch đơn giản nhanh, dễ dàng đến nay UPCOM trong chứng khoán được quan tâm hơn bao giờ hết.
Việc tiến hàng trao đổi và mua bán chứng khoán, các nhà đầu tư thường sẽ không tự tìm đến nhau một cách nhanh chóng nếu như không có một môi trường giao dịch tập trung. Bởi vậy nên với sàn chứng khoán nói chung và sàn UPCOM nới riêng sẽ là nơi thực hiện và diễn ra các hoạt động liên quan đến đầu tư chứng khoán.
2. Ưu nhược điểm của sàn UPCOM là gì?
+ Ưu điểm của UPCOM trong chứng khoán được thể hiện qua:
- UPCOM là một sàn được hoạt động công khai và có tính minh bạch cao, cam kết đem đến sự an toàn và uy tín cho khách hàng. Cùng dưới sự quản lý trực tiếp từ trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội nên sàn UPCOM được đánh giá tốt hơn sàn OTC.
- Bởi luôn sự liên kết chặt chẽ trong quá trình giao dịch tập trung của cả hai sàn UPCOM và HNX nên các nhà đầu có thể tiếp cận được nhiều doanh nghiệp thông qua cổng thông tin của sàn Hà Nội (HNX). Đảm bảo được sự an toàn cho cả người bán và người mua.
- Khi các công ty lựa chọn UPCOM trong chứng khoán để đo lượng mức độ tăng trưởng của cổ phiếu phát hành còn tạo đòn bẩy cho việc thực hiện niêm yết trên sàn HoSE và HNX một cách dễ dàng.
+ Nhược điểm của sàn UPCOM đó là:
- Khi tham gia vào sàn UPCOM thì tính rủi ro của chứng khoán cao hơn so với các sàn khác nên mức giá giao dịch khá thấp. Chính điều này cũng giúp nhà đầu tư có thể kiếm được tiền lời nếu tìm hiểu kỹ.
- Tính thanh khoản thấp và có một số mã chứng khoán không còn giao dịch.
- Đối với sàn UPCOM thì để đầu cơ sẽ phù hợp là đầu tư. Điều này dễ hiểu bởi biên độ dao động của sàn là cộng trừ 15%, sàn HNX là cộng trừ 10%, sàn HoSE là cộng trừ 7.5%.
3. Nhóm cổ phiếu trên sàn UPCOM
Trên sàn UPCOM có 3 nhóm cổ phiếu chính đó là:
- UPCOM Large: Nhóm là tập hợp các cổ phiếu của tổ chức phát hành có vốn chủ sở hữu ít nhất là 1.000 tỷ đồng
- UPCOM Medium: Là nhóm gồm có những cổ phiếu thuộc công ty có vốn chủ sở hữu từ 300 đến dưới 1.000 tỷ đồng
- UPCOM Small: Đây là nhóm có các cổ phiếu của công ty có vốn chủ sở hữu từ 10 tỷ đến dưới 300 tỷ đồng.
Với 3 nhóm cổ phiếu chính có thể thấy cổ phiếu được phát hành bởi các doanh nghiệp lớn sẽ có giá trị cao và tiềm năng tăng trưởng ổn định, còn cổ phiếu được phát hành bởi các doanh nghiệp nhỏ thì sẽ có giá trị thấp hơn song vẫn sẽ có cơ hội đột phá thu nhập cho cổ đông khi doanh nghiệp có sự biến động mạnh giá cổ phiếu.
Ngoài ra, tại sàn UPCOM trong chứng khoán còn có chỉ số UPCOM Premium – đây là cơ sở để lọc ra một rổ các cổ phiếu tốt nhất trên thị trường. Chỉ số này được trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội tạo ra với các yêu cầu đánh giá rất nghiêm và chặt chẽ.
Để có thể lựa chọn được vào rổ chỉ số UPCOM Premium thì tổ chức phát hành phải đảm bảo đầy đủ các tiêu chí về kinh tế tài chính và luật pháp quy định tại trung tâm chứng khoán. Một số quy định đó là:
- Công ty cần có vốn điều lệ từ 120 tỷ trở lên, kinh doanh có lãi. Hoặc vốn điều lệ từ 30 tỷ trở lên, cùng với tỷ lệ lợi nhuận sau thuế chia cho vốn chủ sở hữu lớn hơn 5%, đảm bảo không lỗ lũy kế.
- Công ty thực hiện kế toán, kiểm toán độc lập, công bố báo cáo tài chính công khai của năm tài chính gần nhất trong thời gian quy định.
Sau khi sàn UPCOM trong chứng khoán đưa ra danh sách những cổ phiếu thuộc vào rổ chỉ số UPCOM Premium thì sẽ lại chia thành 3 nhóm cổ phiếu chính phía trên.
Nhà đầu tư mở tài khoản chứng khoán VPS hoặc chuyển ID môi giới về 6327 – Nguyễn Đức Đông hoặc K255 – Nguyễn Thị Phương để được hỗ trợ phần mềm Robot chứng khoán Dstock và phần mềm phân tích cổ phiếu Dchart. Đây là 2 sản phẩm công cụ giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro khi đầu tư và nâng cao hiệu quả lợi nhuận.
II. Phương thức giao dịch trên sàn UPCOM
1. Thời gian thực hiện giao dịch
Khi giao dịch tại sàn UPCOM trong chứng khoán sẽ các quy định về thời gian cụ thể trong ngày như sau:
- Buổi sáng bắt đầu từ lúc 9H đến 11H30
- Buồi chiều bắt đầu tư 13H30 đến 15H
Trong ngày chỉ diễn ra hai phiên duy nhất đó là một phiên buổi sáng và một phiên buổi chiều đối với phương thức khớp lệnh liên tục. Trường hợp phương thức giao dịch thỏa thuận thì sẽ không quy định về số lần đặt lệnh cũng như thời gian mà chỉ cần đảm bảo thực hiện khi sàn còn đang hoạt động.
Theo quy định chung của Luật Lao Động thì sàn chứng khoán sẽ không được mở cửa vào thứ bảy và chủ nhật hàng tuần, đối với những ngày lễ, sàn UPCOM trong chứng khoán cũng thực hiện thời gian như vậy.
2. Nguyên tắc khi khớp lệnh
Có hai nguyên tắc khi khớp lệnh tại sàn UPCOM trong chứng khoán đó là:
- Ưu tiên về thời gian: Khi cùng mức giá, người đặt lệnh trước thì được ưu tiên thực hiện trước
- Ưu tiên về giá: Với giá bán thấp hơn thì sẽ được xếp trước nếu nhà đầu tư đang trong vị thế bán. Giá mua cao hơn được xếp trước nếu nhà đầu tư đang trong vị thế mua.
Đối với việc giá mua/bán luôn thay đổi và trong biên độ cộng trừ 15% so với giá tham chiếu trên thị trường. Nhà đầu tư có thể đặt ở mức giá trần/sàn hoặc sát trần/sát sàn tùy theo đánh giá khả năng sinh lời của các lần đặt lệnh này.
3. Giá tham chiếu và đơn vị giao dịch
Tại sàn UPCOM sẽ chia cổ phiếu ra thành những lô khác nhau như sau:
- Đối với lô chẵn: Đây là các giao dịch với khối lượng là 100 cổ phiếu và bội số của 100
- Đối với lô lẻ: Đây là các giao dịch với khối lượng từ 1 đến 99 cổ phiếu. Sẽ rất ít các nhà đầu tư mua lẻ cổ phiểu chỉ trong một số tường hợp đó là các cổ phiếu hiếm trên thị trường. Đối với các giao dịch lô lẻ thì tính thanh khoản thấp và chỉ khớp lệnh khi nhà đầu tư bán lô lẻ và có nhà đầu tư khác có nhu cầu mua lô lẻ. Sẽ không có việc lô lẻ khớp với lô chẵn.
Về bước giá quy định tại sàn UPCOM trong chứng khoán là 100 đồng. Nên nhà đầu tư có thể đặt giá 20.500, 20.600 không được đặt là 20.550 vì đây là bước giá 50 đồng.
Nhà đầu tư cần chú ý lô lẻ rất ít khi được giao dịch trên thị trường, tại tài khoản giao dịch chứng khoán nhà đầu tư không thấy được hiển thị về lô lẻ mà sẽ phải tự hiệu rằng nếu khối lượng giao dịch cổ phiếu hôm đó là 980.860 tức là chỉ có 86 lệnh được khớp ở lô lẻ.
Giá tham chiếu ở đây chính là giá tính theo phương pháp bình quân gia quyền của giá khớp lệnh liên tục, tại các phiên giao dịch gần nhất trước đó.
4. Lệnh thực hiện giao dịch trên sàn UPCOM
Lệnh giới hạn là lệnh duy nhất được áp dụng giao dịch tại sàn UPCOM. Đây là lệnh mà các nhà đầu tư muốn mua cổ phiếu giá bao nhiêu thì đặt ra giá bấy nhiêu và trong phạm vi của giá trần, giá sàn.
Lệnh giới hạn có hiệu lực ngay sau khi được đăng nhập vào hệ thống. Và chỉ được hủy bỏ hoặc kết thúc khi phiên giao dịch mới hết hạn. Tại sàn UPCOM có quy định cụ thể như sau:
- Trường hợp hủy lệnh giới hạn chỉ có hiệu lực đối với lệnh gốc chưa được khớp tức là khi này chưa diễn ra giao dịch hoặc phần còn lại của lệnh gốc chưa thực hiện. Nếu nhà đầu tư sửa khối lượng giảm thì thứ tự ưu tiên của lệnh sẽ vẫn giữ nguyên, còn sửa khối lượng tăng thì thứ tự ưu tiên được tính kể từ khi lệnh sửa được nhập vào và thứ tự sẽ bị xóa bỏ.
5. Biên độ dao động giá tại sàn UPCOM
Tại sàn UPCOM trong chứng khoán có quy định cụ thể về biên độ dao động cụ thể như sau:
- Cổ phiếu: Biên độ dao động là cộng trừ 15%
- Cổ phiếu mới niêm yết: Đối với cổ phiếu mới niêm yết và cổ phiếu giao dịch trở lại sau 25 ngày ngưng giao dịch thì ngày giao dịch đầu tiên giao dịch trở lựi của các cổ phiếu này sẽ được áp dụng biên độ dao động về giá là cộng trừ 40% so với mức giá tham chiếu.
- Trái phiếu: Tại sàn UPCOM không quy định về biên độ dao động giá đối với trái phiếu. Giá giao dịch trái phiếu được xác định dựa vào thị trường cung và cầu.
III. Điều kiện để được niêm yết trên sàn UPCOM trong chứng khoán
Những điều kiện cần biết và bắt buộc để được niêm yết trên sàn UPCOM trong chứng khoán đó là:
- Vốn điều lệ: Đây là điều kiện số nhất, vốn điều lệ của công ty tính từ thời điểm chào bán phải đạt từ 10 tỷ đồng vốn điều lệ với giá trị đúng ghi trên sổ kế toán.
- Điều kiện thứ hai là trong vòng 5 năm trước công ty phải hoạt động kinh doanh tốt và có lợi nhuận, không được có lỗ lũy kế cho đến thời điểm muốn đăng ký niêm yết.
- Các công ty phải được sự thông qua của Đại hội đồng cổ đông: Mọi hoạt động chào bán, niêm yết cổ phiếu và các phương án xây dựng cách sử dụng nguồn vốn cần phải được thông qua.
IV. Một số lưu ý khi sử dụng trên sàn UPCOM
Khi tham gia thị trường sàn UPCOM trong chứng khoán cũng sẽ có nhiều rủi ro nhà đầu gặp phải đặc biệt với các nhà đầu tư mới chưa có nhiều kinh nghiệm dễ bị thua lỗ. Dưới đây là một số lưu ý khi tham gia sàn UPCOM:
- Nhà đầu tư nên ưu tiên chọn chứng khoán, cổ phiếu của những công ty có sự rõ ràng và minh bạch trong việc công bố các thông tin.
- Đối với các doanh nghiệp được đánh giá là chất lượng cao thì nên ưu tiên lựa chọn để hạn chế các rủi ro.
- Cần phải chuẩn bị chiến lược và đưa ra các phân tích để xác định điểm mua bán phù hợp.
- Lưu ý tránh đầu tư vào các cổ phiếu không có sự rõ ràng về nguồn thông tin
- Luôn chuẩn bị và có sẵn các phương án cắt lỗ kịp thời để hạn chế tránh bị lỗ.
Có thể thấy mỗi sàn chứng khoán sẽ đều có những ưu điểm và hạn chế khác nhau. Với UPCOM trong chứng khoán tính rủi ro có thể cao nhưng đổi lại tiềm năng sinh lời nhanh chóng với tỷ suất lợi nhuận rất hấp dẫn và đó cũng là yếu tố để thu hút các nhà đầu tham gia vào sàn chứng khoán này.
Hiện nay, sàn UPCOM đã có một số cổ phiếu có giá trị cao đang giao dịch trên sàn như:
- Cổ phiếu của nhiều dự án của Vingroup như Vinhomes Riverside, Vinhomes Gardenia,…
- Cổ phiếu của công ty CP Masan và công ty tiêu dùng Masan – các công ty con của tập đoàn Masan.
Ngoài ra, giá chứng khoán tại sàn UPCOM cũng thấp hơn so với sàn HoSE, HNX,… Nên nhà đầu tư có thể nắm giữ được chứng khoán tốt với giá hời.
Bài viết trên là những chia sẻ thông tin hữu ích về UPCOM trong chứng khoán là gì? Sàn UPCOM là gì? UPCOM cổ phiếu là gì? Đặc điểm, quy định về thời gian, nguyên tắc khớp lệnh và một số lưu ý khi tham gia sàn. Nhà đầu tư khi muốn tham gia sàn này hãy trang bị cho mình đầy đủ các kiến thức cơ bản để có thể thu được lợi nhuận cao khi đầu tư.
Nhà đầu tư tham khảo một số dịch vụ chứng khoán hiện tại chúng tôi đang cung cấp như: Dữ liệu chứng khoán cho Amibroker, Robot chứng khoán, Youtube chứng khoán,… Hãy truy cập website: chungkhoanlagi.vn hoặc hotline: 0372.095.129 để biết thêm chi tiết.
