Thị trường chứng khoán phái sinh chính thức đi vào hoạt động tại Việt Nam năm 2017 và ngày càng phát triển, phổ biến rộng rãi hơn đến công chúng. Vậy hoạt động bán khống chứng khoán phái sinh là gì? Cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết tại bài viết dưới đây.
Bán khống hay chính là Short Sale là hoạt động giao dịch kiếm lợi nhuận từ việc sụt giá của một loại chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu). Cụ thể, bán khống chính là cách mà nhà đầu tư bán đi một tài sản/ mã chứng khoán mà đối tượng bán không sở hữu.
Bán khống chứng khoán là giao dịch được thực hiện khá nhiều trên thị trường, nó mang lại cơ hội thu lợi nhuận lớn. Hiện nay, Ủy ban chứng khoán nhà nước chưa cho phép hoạt động bán khống diễn ra hợp pháp trên thị trường chứng khoán cơ sở bởi bán không là hoạt động đầu cơ, có thể làm ảnh hưởng đến thị trường cũng như tâm lý của các nhà đầu tư khác.
1. Bán khống chứng khoán phái sinh là gì?
- Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh theo quy định tại khoản 9 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 được định nghĩa là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn. Trong đó, xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.
- Bán khống chứng khoán phái sinh là gì?
Bán khống chứng khoán phái sinh là hoạt động tài sản mà người bàn không sở hữu, tài sản này được mượn từ người khác và thực hiện với kỳ vọng sẽ mua lại trong tương lai vưới mức giá thấp hơn để thu được lợi nhuận.
Trong thị trường chứng khoán phái sinh, nếu nhà đầu tư có kỳ vọng chỉ số cơ sở giảm trong tương laim nhà đầu tư có thể mở bán vị thế Hợp đồng tương lai của tài sản cơ sở tương ứng tại thời điểm hiện tại mà không còn sở hữu tài sản.
Ví dụ cụ thể như sau: Khi thị trường đang giảm điểm mạnh từ mức 1200 điểm xuống còn 1100 điểm, danh mục đầu tư của nhà đầu tư khi này cũng lao dốc theo thị trường chung. Nhà đầu tư khi này dự đoán thị trường tiếp tục giảm xuống ngưỡng 1.000 điểm.
Nên nhà đầu tư quyết định bán hợp đồng tương lai chỉ số VN30 mức 1.00 điểm. Một tuần sau, thị trường giảm 1.000 điểm đúng như dự đoán. Để đóng vị thế giao dịch, nhà đầu tư khi này sẽ mua với HĐ tương lai chỉ số VN30 với 1.000 điểm. Cuối cùng, nhà đầu tư có mức chênh lệnh 100 điểm và nhận với hệ số 100.000 đồng/hợp đồng thì với hợp đồng bán khống, nhà đầu tư vẫn kiếm được lời 10.000.000 đồng (100.000 x 10).
Như vậy, theo chiều hướng này khi thị trường giảm nhà đầu tư vẫn kiếm được lợi nhuận hấp dẫn và hỗ trợ nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro hiệu quả khi có biến động thị trường.
Trên thực tế, thị trường chứng khoán luôn phát triển song song 2 chiều, nên vấn đề bán khống chứng khoán phái sinh cũng luôn tiềm ẩn các rủi ro và gây thiệt hại nếu không biết cách phòng ngữa.
Trong bối cảnh hiện nay thị trường biến động, cho dù có sự đánh giá đúng đắn cũng như có kiến thức nhưng chắc chắn nhiều khi vẫn bị sai lệnh quỹ đạo trong việc dự đoán giá xuống sau khi bán khống, điều này dễ dấn đến việc nhà đầu tư sẽ bị thua lỗ lớn.
Trường hợp bán khống một cách tràn lan, không có định mức sẽ dẫn đến ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế và làm thiệt hại lớn cho thị trường chứng khoán.
Nhà đầu tư khi mở tài khoản chứng khoán VPS hoặc chuyển ID môi giới 6327 – Nguyễn Đức Đông hoặc K255 – Nguyễn Thị Phương sẽ được hỗ trợ phần mềm Robot chứng khoán Dstock và phần mềm phân tích cổ phiếu Dchart. Đây được coi là 2 công cụ phần mềm hỗ trợ nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro khi đầu tư và nâng cao hiệu quả lợi nhuận. Tải trên IOS, ANDROID.
2. Hoạt động bán khống trên thị trường chứng khoán phái sinh
Để bán khống trên thị trường chứng khoán phái sinh nhà đầu tư cần có tài khoản ký quỹ, cần tiền và cổ phiếu đó là tài sản thế chấp trong tài khoản. Khoản tài sản thế chấp sẽ thường có mức tối thiếu 25%, tùy theo yêu cầu của công ty chứng khoán có thể duy trì vị thế bán.
Nhà đầu tư khi giao dịch cần trả lãi cho số lượng cổ phiếu đã vay, đảm bảo các yêu cầu về ký quỹ, trong thời gian nắm giữ cổ phiếu. Khi giá cổ phiếu đã xuống thấp đến mức phù hợp thì người bán sẽ mua cổ phiếu vào và trả lại công ty chứng khoán.
Lưu ý cần thiết khi bán không trên thị trường chứng khoán phái sinh:
- Nhà đầu tư sẽ cần cân nhắc về số tiền lãi suất phải trả, hoa hồng và phí ký quỹ,.. để xác định mức giá thấp nhất để mua vào. Đồng thời, có điểm cắt lỗ phù hợp để giảm thiểu rủi ro từ hoạt động bán khống chứng khoán.
- Nhà đầu tư khi này sẽ dựa vào chênh lệnh và biến động đồ thị chứng khoán VFVN30 để đưa ra phân tích và lựa chọn bán khống sao cho phù hợp.
- Cũng dựa trên các thông tin và phân tích các chỉ số khác nhau: Chỉ số P/E,P/B để từ đó đưa ra quyết định bán khống sao cho phù hợp nhất.
3. Rủi ro khi bán khống chứng khoán
Hoạt động bán khống chứng khoán hay bán khống chứng khoán phái sinh đều mang lại lợi nhuận hấp dẫn nhưng cũng tồn tại không ít rủi ro. Nhà đầu tư nên nắm được mức độ rủi ro để từ đó có những quyết định về việc giao bán khống hiệu quả.
- Rủi ro từ thị trường: Giao dịch bán khống có mức lãi giới hạn, khi giá cổ phiếu đi về 0. Nhưng lỗ bán khống sẽ là không giới hạn, bởi mức giá sẽ tăng không giới hạn. Khi giá chứng khoán tăng, đi ngược với kỳ vọng thì mức lỗ của người bán khống sẽ khó kiểm soát.
- Rủi ro pháp lý: Hoạt động bán khống bị cấm trên thị trường chứng khoán cơ sở. Nên nhà đầu tư thực hiện giao dịch bán khống lớn, có nguy cơ bị phạt, giao dịch trên thị trường.
- Giao dịch bán khống phức tạp: Trên thực tế bán khống khá phức tạp, không phải ai cũng có thể thực hiện được. Hoạt động này yêu cầu các nhà đầu tư cần có kiến thức về thị trường, kinh nghiệm để nhận định về mức độ rủi rom biến động của mã chứng khoán. Giao dịch bán khống với số lượng lớn cũng có thể gây ra sự thao túng cho thị trường chứng khoán, gây tổn thất cho nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Qua những chia sẻ trên đã hỗ trợ nhà đầu tư hiểu rõ hơn về bán khống chứng khoán và bán khống chứng khoán phái sinh. Nhà đầu tư khi chọn bán khống chứng khoán cần hiểu về bản chất, đặc diểm cũng như rủi ro của cách thức này. Hy vọng qua những thông tin hữu ích trên nhà đầu tư hiểu hơn về bán khống để từ đó có chiến lược đầu tư hiệu quả, phù hợp.
Nhà đầu tư tham khảo thêm về một số dịch vụ chứng khoán hiện tại chúng tôi đang cung cấp như: Dữ liệu chứng khoán cho Amibroker, Robot chứng khoán, Youtube chứng khoán,… Hãy truy cập website: chungkhoanlagi.vn hoặc hotline: 0372.095.129 để biết thêm chi tiết.
