Trong thị trường chứng khoán ngoài các khái niệm cổ phiếu phổ thông, cổ phiếu ưu đãi hay cổ phiếu Bluechip thì cổ phiếu IPO cũng là một trong những thuật ngữ chứng khoán được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Vậy IPO trong chứng khoán là gì? Cách mua cổ phiếu IPO như thế nào? Cùng tìm hiểu chi tiết tại bài viết dưới đây.
1. IPO trong chứng khoán là gì?
IPO trong chứng khoán là phát hành lần đầu ra công chúng. Thuật ngữ này được dùng để chỉ hoạt động lần đầu phát hành cổ phiếu và đưa lên sàn chứng khoán của một công ty với mục đích để huy động vốn từ các nhà đầu tư.
IPO là cụm từ viết tắt của Initial Public Offering dịch sang tiếng việt đó là “Lần đầu tiên phát hành ra công chúng”. Đây là hoạt động của doanh nghiệp đầu tiên mở bán công khai cổ phiếu, hay còn gọi theo cách khác là huy động vốn từ công chúng một cách phổ biến, rộng rãi, bằng việc niêm yết cổ phiếu lần đầu tiên trên sàn chứng khoán.
Sau khi đã hoàn tất IPO thì doanh nghiệp đó sẽ chính thức trở thành một công ty cổ phần với vốn góp từ đại chúng. Có rất nhiều cách để doanh nghiệp thực hiện IPO. Một số IPO thường được doanh nghiệp thực hiện đó là:
- Cổ phiếu
- Chứng quyền
Ngoài chức năng huy động vốn, IPO còn cung cấp thanh khoản cho những cổ đông sáng lập, tạo điều kiện dễ dàng hơn cho các giao tiếp sáp nhập và mua lại (M&A), tăng tính minh bạch thông qua các hoạt động công bố thông tin.
IPO cũng làm phân tán quyền sở hữu và có thể làm mất quyền kiếm soát công ty của các cổ đông sáng lập. Quy trình để tiến hàng IPO cũng khá tốn kém và mất rất nhiều thời gian, đối với các công ty lớn thị chi phí phát hành thường rất cao. Hoạt động IPO còn là một việc khẳng định nguồn lực và vị thế của doanh nghiệp trước công chứng, từ đó giúp đẩy mạnh trong việc xây dựng hình ảnh và thương hiệu.
2. Mục đích của hoạt động IPO
Một số mục đích của hoạt động IPO trong chứng khoán đó là:
- Triển khai các kế hoạch kinh doanh mới: Chính việc huy động vốn lần đầu sẽ giúp cho các doanh nhiệp có thể lập kế hoạch mở rộng quy mô công ty và nâng cấp các sản phẩm, dịch vụ. Như vậy gia tăng được nguồn vốn đồng thời mở rộng đầu tư kinh doanh và sản xuất.
- Quảng bá thương hiệu: Trước khi phát hành IPO trong chứng khoán, các trang thông tin sẽ liên tục đưa tin về doanh nghiệp để từ đó quảng bá đến khách hàng. Như vậy gia tăng được thương hiệu, uy tín của doanh nghiệp.
- Tạo điều kiện cho việc sáp nhập giữa các công ty: Khi đã phát hành thành công IPO doanh nghiệp sẽ huy động vốn đầu tư rộng rãi, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sáp nhập các công ty nhỏ lẻ hoặc đầu quân vào các công ty lớn. Như vậy, cũng tạo điều kiện cho các doanh nghiệp lớn sáp nhập vào các doanh nghiệp nhỏ, lẻ.
- Thu hút và giữ chân được các nhân viên tiềm năng: Việc phát hành cổ phiếu rộng rãi, nhân viên công ty lúc này sẽ trở thành những người sở hữu cổ phiếu. Doanh nghiệp có thể để thưởng hoăc tăng cho nhân viên để thu hút và giữ chân các nhân viên có tiềm năng khác. Như vậy, các nhân viên của doanh nghiệp có khả năng sở hữu cổ phiếu của doanh nghiệp đó.
Nhà đầu tư mở tài khoản chứng khoán VPS hoặc chuyển ID môi giới về 6327 – Nguyễn Đức Đông hoặc K255 – Nguyễn Thị Phương để được hỗ trợ phần mềm Robot chứng khoán Dstock và phần mềm phân tích cổ phiếu Dchart. Đây là 2 sản phẩm công cụ giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro khi đầu tư và nâng cao hiệu quả lợi nhuận.
3. Điều kiện để IPO trên sàn chứng khoán Việt Nam
Hoạt động IPO trong chứng khoán sẽ được quản lý bởi Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE) và Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX). Một số điều kiện quy định cần khi các doanh nghiệp tiến hành IPO theo Luật Chứng Khoán Việt Nam (Con số và quy định có thể thay đổi theo thời gian):
- Cần vốn điều lệ trên 30 tỷ đồng
- Đối với kết quả hoạt động kinh doanh thì không lỗ lũy kế và có lợi nhuận trong 2 năm liên tục trước khi IPO
- Tỷ lệ cổ phiếu sẽ có quyền biểu quyết theo quy định.Theo quy định tỷ lệ số cổ phiếu được biểu quyết được phát hành cần bán được cho hơn 100 nhà đầu tư không phải là những cổ đông lớn trong doanh nghiệp, là trên 15%. Nếu vốn điều lệ trên 1000 tỷ thì tỷ lệ bắt buộc phải đạt mức trên 10%.
- Cần có công ty chứng khoán tư vấn hỗ trợ doanh nghiệp khi IPO. Doanh nghiệp phải có công ty chứng khoán tư vấn trong việc phát hành chào bán cổ phiếu và yếu cầu này không áp dụng đối với doanh nghiệp là công ty chứng khoán thực hiện IPO.
- Chuẩn bị đưa ra chiến lược và phương án hoạt động
- Cam kết của doanh nghiệp.
- Cam kết của cổ đông lớn nhất. Đó là trong vòng 1 năm kể từ thời điểm kết thúc chào bán của hoạt động IPO trong chứng khoán, các cổ đông lớn nhất của doanh nghiệp phải cam kết luôn nắm giữ tối thiểu 20% vốn điều lệ của doanh nghiệp.
Khi các doanh nghiệp đã cơ bản thực hiện được những điều kiện trên thì sẽ đăng ký IPO và hồ sơ bao gồm:
- Giấy đăng ký về việc IPO trong chứng khoán
- Bản cáo hạch, Điều lệ doanh nghiệp.
- Quyết định của Đại hội đồng cổ đông trong việc phê duyệt phương án sử dụng nguồn vốn thu được sau khi IPO
- Văn bản cam kết niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống sàn giao dịch sau khi đã hoàn thành đợi IPO trong chứng khoán.
- Văn bản cam kết của các cổ đông lớn về việc duy trì nắm giữ tối thiểu 20% cổ phần của doanh nghiệp trong ít nhất 1 năm kể từ thời điểm kết thúc IPO trong chứng khoán.
- Vai trò tư vấn với hợp đồng giữa doanh nghiệp và công ty chứng khoán
- Cần có văn bản của ngân hàng về việc mở tài khoản phong tỏa nhận tiền khi mua cổ phiếu của đợt chào bán chứng khoán lần đầu tiên.
- Phải có cam kết bảo lãnh phát hành.
4. Một số phương thức chào bán IPO trong chứng khoán
Hiện nay có rất nhiều các phương thức để có thể chào bán IPO trong chứng khoán, doanh nghiệp có theer tự do lựa chọn. Một số phương thức hợp pháp dưới đây đều được thông qua luật chứng khoán của Việt Nam:
- Phương thức chào bán thông qua truyền thông như Internet, TV, báo chí,… hoặc tại các sàn giao dịch chứng khoán uy tín trên thế giới như Forex4you, Exness, SM,…
- Bản lãnh cam kết
- Đấu giá theo kiểu Hà Lan
- Các dịch vụ với trách nhiệm cao nhất
- Mua số lượng lớn và được chào bán lại
- Các doanh nghiệp tư phát hành
Trên đây là các phương thức đang được doanh nghiệp sử dụng phổ biến nhất trong hoạt động IPO trong chứng khoán. Ngoài ra, các doanh nghiêp còn có thể tùy vào tình hình thực tế để đưa ra lựa chọn các hình thức phát hành cổ phiếu làn đầu tiên hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, việc nhờ đến sự hỗ trợ của một số cơ quan, tổ chức liên quan là điều mà các doanh nghiệp nên ưu tiên sử dụng cho dù áp dụng phương thức nào.
5. Mua cổ phiếu IPO như thế nào?
Các công ty có thực hiện IPO trong chứng khoán thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, tiêu biểu là trên website chính thức của công ty hoặc trên các trang web hỗ trợ liên kết. Để mua cổ phiếu IPO trong chứng khoán, các nhà đầu tư có thể mua theo hình thức đăng ký truyền thống qua việc điền vào from mẫu dưới đây là chi tiết cụ thể:
6. Những lưu ý cần biết khi mua IPO
Dưới đây là chi tiết về một số lưu ý nhà đầu tư cần biết khi mua cổ IPO:
- Cần tìm hiểu rõ bản cáo bạch của doanh nghiệp thực hiện IPO
Bản cáo hạch chính là nơi doanh nghiệp thể hiện các thông tin liên quan đến tài sản, hiệu quả kinh doanh và tình hình tài chính,….. Nên để xác định được chính xác mức độ hoạt động hiệu quả của doanh nghiệp thì việc nghiên cứu bản cáo hạch là một trong những điều kiện cần để đưa ra quyết định có nên đầu tư hay không. Nhà đầu tư cần tỉnh táo và xem xét kỹ lưỡng bản cáo hạch bởi bản cáo bạch là do chính doanh nghiệp xây dựng lên.
- Nghiên cứu một cách khách quan về ngành nghề hoạt động của công ty thực hiện IPO
Ngoài bản cáo hạch thì nhà đầu tư cũng cần nghiên cứu về mức độ hoạt động hiệu quả của doanh nghiệp. Nhà đầu tư nên có một cái nhìn khách quan, bao quát hơn về tổng quan ngành nghề hoạt động của công ty đối với tình hình kinh tế hiện tại. Và đồng thời nghiên cứu thêm về các đối thủ cạnh tranh cũng như những thông tin của doanh nghiệp đã được công bố rộng rãi trên các phương tiện truyền thông ít nhất 5 năm gần đây nhất.
- Nên ưu tiên lựa chọn các công ty đã sử dụng dịch vụ tư vấn có danh tiếng, chất lượng trong ngành
Việc lựa chọn các công ty chứng khoán để tư vấn cho quá trình thực hiện IPO là điều kiện bắt buộc. Nếu nhà đầu tưu ưu tiên lựa chọn các công ty đã sử dụng dịch vụ tư vấn có danh tiếng, chất lượng trong ngành thì sẽ giảm thiểu được rủi ro nhiều hơn cho số vốn góp của mình.
- Chủ động trong việc tiếp cận các thông tin và kiên nhẫn chờ đợi
Không chỉ riêng hoạt động mua IPO mà bất cứ hình thức đầu tư nào các trader cũng nên chủ động về kiến thức, các thông tin trên thị trường để không bị thao túng bởi những biến động ảo. Ngoài ra, việc kiên nhẫn chờ đợi giúp cho các nhà đầu tư thu về được khoản lợi nhuận cao hơn so với dự tính ban đầu nếu có những biến động tích cực của thị trường.
Có thể thấy hoạt động IPO có sức hút lớn đối với các nhà đầu tư, đặc biệt một số thương vụ IPO nối tiếng ở Việt Nam như: Công ty Vinamilk (2006),…. và trên thế giới Facebook (2022)… những thương vụ IPO trong chứng khoán này đã minh chứng rõ nét cho thấy việc các nhà đầu tư đa có nguồn lợi nhuận khủng thế nào khi tham gia mua IPO.
Bài viết trên là những chia sẻ chi tiết về IPO trong chứng khoán là gì? IPO trong cổ phiếu, cách mua cổ phiếu IPO như thế nào. Hy vọng với những thông tin hữu ích trên sẽ giúp nhà đầu tư có nhìn tổng quan hơn về IPO và từ đó có những quyết định đúng đắn trong đầu tư để đem về lợi nhuận cao.
Nhà đầu tư tham khảo một số dịch vụ chứng khoán hiện tại chúng tôi đang cung cấp như: Dữ liệu chứng khoán cho Amibroker, Robot chứng khoán, Youtube chứng khoán,…. Hãy truy cập website: chungkhoanlagi.vn hoặc hotline: 0372.095.129 để biết thêm chi tiết.
