[3 Tips] So sánh chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở

Đến với thị trường chứng khoán nhà đầu tư đều quen thuộc với cụm từ chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở. Liệu nhà đầu tư đã phân biệt được hai loại chứng khoán này chưa? Cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây để hiểu hơn về 2 loại chứng khoán này.

1. Khái niệm và quy định về chứng khoán phái sinh và cơ sở

a. Khái niệm chứng khoán phái sinh và cơ sở

Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính được biểu thị dưới hình thức hợp đồng nhằm xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên tham gia trong việc thanh toán, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở cụ thể theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc ngày đã được ấn định trong tương lai.

Hiểu theo một cách đơn giản thì chứng khoán phái sinh là chứng khoán có giá trị thuộc vào hoặc có nguồn gốc từ tài sản cơ sở. Chứng khoán phái sinh được viết tắt là CKPS và được thiết lập giữa hai hoặc nhiều bên có thể giao dịch trên sàn giao dịch hoặc mua bán qua quầy. Giá của CKPS bắt nguồn từ sự biến động của tài sản cơ sở.

*Khái niệm, quy định chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở*

Chứng khoán cơ sở là gì?

Chứng khoán cơ sở là loại cổ phiếu được niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán. Loại cổ phiếu này thuộc chỉ số VN30, HNX30 hoặc các chỉ số tương đương thay thế khác. Ngoài ra cần đảm bảo giá trị vốn hóa bình quân trong 6 tháng gần nhất từ 5000 tỷ trở lên (tính đến thời điểm ngày chốt dữ liệu).

Chứng khoán cơ sở được sử dụng làm tài sản cơ sở cho sự hình thành của chứng quyền và một số CKPS. Chứng khoán cơ sở được viết tắt là CKCS.

b. Quy định về chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở

Quy định về CKPS

Đây là 1 hợp đồng tài chính được thiết lập ngày hôm nay giữa hai bên tham gia, về một giao dịch sẽ được thực hiện vào một thời điểm nào đó trong tương lai. Giao dịch được thỏa thuận trong hợp đồng thường liên quan đến việc mua/bán một tài sản – chính là tài sản cở sở của CKPS.

Quy định về chứng khoán cơ sở

CKCS là tên gọi chung cho những sản phẩm chứng khoán như cổ phiếu, chỉ số, trái phiếu, tỷ suất lợi nhuận, đơn vị tiền tệ hoặc hàng hóa,….được sử dụng với mục đích làm tài sản cơ sở cho sự hình thành của chứng quyền và một số loại CKPS.

Nhà đầu tư khi mở tài khoản chứng khoán VPS hoặc chuyển ID môi giới 6327 – Nguyễn Đức Đông hoặc K255 – Nguyễn Thị Phương sẽ được hỗ trợ sử dụng miễn phí phần mểm Robot chứng khoán Dstock và phần mềm phân tích cổ phiếu Dchart. Đây là 2 công cụ hỗ trợ nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả lợi nhuận. Nhà đầu tư tải trên IOS, ANDROID.

*Phần mềm Robot chứng khoán Dstock và Dchart là 2 công cụ hỗ trợ điểm Long/Short chính xác cực cao dành cho đầu tư phái sinh*

2. So sánh chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở

a. Điểm giống nhau

Giao dịch diễn ra tương tự so với giao dịch cổ phiếu gồm:

Các phiên: giao dịch khớp lệnh định kỳ mở cửa, khớp lệnh liên tục, giao dịch thỏa thuận.
Các loại lệnh: Lệnh LO, ATO, MOK, MAK, ATC.
Phương thức giao dịch: Khớp lệnh và thỏa thuận
Nguyên tắc khớp lệnh: Ưu tiên về giá và thời gian

*Điểm khác nhau chứng khoán cơ sở và chứng khoán phái sinh*

b. Điểm khác nhau giữa CKPS và CKCS

Nội dung – Tiêu chí	Chứng khoán phái sinh	Chứng khoán cơ sở
Ký quỹ	Ký quỹ một tỷ lệ nhất định so với giá trị các hợp đồng tương lai. HIện tịa tỷ lệ ký quỹ theo quy định của VSD là 13% nhưng cần đề phòng rủi ro	Cần đủ 100% tiền và cổ phiếu trước khi giao dịch Có thể thực hiện vay ký quỹ để mua cổ phiếu. Các cổ phiếu đạt tiêu chuẩn mới đc giao dịch ký quỹ
Thời gian giao dịch Thời gian sở hữu	8h45 – 11h30, 13h – 14h45 Sở hữu tối đa đến ngày đáo hạn	9h – 11h30, 13h -15h Không giới hạn
Bước giá	0,1 điểm chỉ số (Hợp đồng tương lai chỉ số VN30)	Sàn HSX < 10.000 đồng: 10 đồng 10.000 – 49.950: 50 đồng ≥ 50.000 : 100 đồng Sàn HSX và UPCOM 100 đồng
Biên độ dao động giá	± 7%	± 7% ( đối với sàn HOSE) ± 10% đối với sàn HNX ± 15% đối với sàn UPCOM
Giá tham chiếu	Là giá thanh toán cuối ngày của hợp đồng tương lai trong ngày giao dịch liền trước Ngày giao dịch đầu tiên: là giá lý thuyết (do VSD tính toán và công bố)	Là giá đóng cửa của cổ phiếu trong phiên giao dịch liền trước Ngày giao dịch đầu tiên: mức giá do doanh nghiệp đăng ký và HNX. HOSE phê duyệt
Khối lượng giao dịch tối đa	500 hợp đồng/lệnh	500.000 CP/lệnh đối với sàn HOSE 999.990 CP/lệnh đối với sàn HNX và UPCOM
Khối lượng nắm giữ tối đa	Nhà đầu tư cá nhân: 5.000 hđ Tổ chức: 10.000hđ Nhà đầu tư chuyên nghiệp (tổ chức có tư cách pháp nhân): 20.000 hđ	Không giới hạn chỉ trừ một số trường hợp đặc biệt hạn chế tỷ lệ nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài
Thời gian thanh toán	Ngày T+0: ghi nhận giao dịch có thể mua bán liên tục trong ngày Ngày T+1: Ngày thanh toán lãi+lỗ Thanh toán sẽ được thực hiện vào cuối giờ giao dịch hàng ngày Tài khoản lỗ ròng sẽ khiến dư ký quỹ dưới mức quy định, nhà đầu tư khi này cần bổ sung vào sáng ngày giao dịch hôm sau nếu không sẽ bị buộc đóng vị thế Tài khoản lãi ròng, nhà đầu tư sẽ được nhận lãi phát sinh vào sáng hôm sau	Ngày T+0: ghi nhận giao dịch Ngày T+1: Ngày chờ tiền. cổ phiếu về Ngày T+2: Ngày thanh toán Ngày T+3: Có thể giao dịch tiếp
Khả năng bán khống chứng khoán	Thực hiện bằng hình thức tham gia vị thế bán	Chưa được thực hiện

3. Có hay không nên đầu tư chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở

Thực tế, dù là CKPS hay CKCS thì vần đều có những ưu điểm và nhược điểm nhất định. Việc nên hay không nên đầu tư hoàn toàn phụ thuộc vào mục đích đầu tư, kỳ vọng, lợi nhuận cũng như khẩu vị rủi ro của từng nhà đầu tư.

Những cổ phiếu, trái phiếu, .. đủ điều kiện là CKCS thường được phát hành bởi những doanh nghiệp, đơn vị uy tín, sức khỏe tài chính tốt nên CKCS sẽ phù hợp với nhà đầu tư đầu tư dài hạn, ưu thích sự an toàn, bên cạnh đó thì lợi nhuận trước mắt thường sẽ không quá cao.

CKPS thì sẽ mang đến nhiều cơ hội hấp dẫn nên cũng tiềm ẩn những con sóng ngầm có thể nhấn chìm nhà đầu tư, nhất là trong giai đoạn thị trường biến động dữ dội. Mặt khác, CKPS là sản phẩm đầu tư có kỳ hạn và thanh toán chênh lệch trực tiếp bằng tiền mặt vào ngày đáo hạn nên nhà đầu tư dễ bị động vì sự thúc ép của yếu tố thời gian.

Đến với thị trường chứng khoán nhà đầu tư cũng cần lưu ý rằng, bất kỳ sản phẩm chứng khoán nào cũng đều tiềm ẩn những rủi ro không chỉ riêng CKPS. Nên khi đầu tư nhà đầu tư cần tìm hiểu thị trường để lựa chon được hướng đầu tư đúng đắn cho mình.

Hy vọng với những chia sẻ hữu ích từ bài viết trên nhà đầu tư hiểu thêm về điểm giống nhau, khác nhau giữa chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở. Qua đó có chiến lược đầu tư đúng đắn và phù hợp.

Nhà đâu tư có thể tham khảo thêm về một số dịch vụ chứng khoán hiện tại chúng tôi đang cung cấp như: Dữ liệu chứng khoán cho Amibroker, Robot chứng khoán, Youtube chứng khoán,.. Hãy truy cập website: chungkhoanlagi.vn hoặc liên hệ qua số hotline: 0372.095.129 để biết thêm chi tiết.