Một trong những công cụ tài chính quan trọng trên thị trường chứng khoán phái sinh đó là công cụ phái sinh. Đây được xem như là một cách thức để giảm thiểu rủi ro cho các bên tham gia giao dịch liên quan đến tài sản cơ sở. Vậy công cụ phái sinh là gì? Vai trò của công cụ này trên thị trường tài chính như thế nào? Cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết.
1. Công cụ phái sinh là gì?
Định nghĩa công cụ phái sinh là các hợp đồng tài chính có giá trị phụ thuộc vào một tài sản cơ sở hoặc một nhóm tài sản đã được phát hành trước đó. Các tài sản thường được sử dụng đó là cổ phiếu, trái phiếu, tiền tệ, hàng hóa và các chỉ số thị trường. Giá của các tài sản về cơ bản liên tục thay đổi theo điều kiện thị trường.
Ngoài ra, công cụ phái sinh còn là một hợp đồng giữa hai bên với mục đích trao đổi một số lượng chuẩn tài sản thực (vàng, dầu, ngô, khoai,..) hay tài sản tài chính (cổ phiếu, trái phiếu, tiền tệ,…) theo giá xác định trước vào một ngày ấn định trước trong tương lai.
2. Vai trò của công cụ phái sinh trên thị trường tài chính
Thị trường công cụ phái sinh luôn thể hiện rõ vai trò của mình đối với thị trường tài chính nói riêng đó là:
- Hỗ trợ quản lý rủi ro
Tại thị trường công cụ phái sinh sẽ hỗ trợ chuyển rủi ro từ những nhà đầu tư không thích rủi ro và ngại rủi ro trờ thành những nhà đầu tư chấp nhận rủi ro. Vì giá cả của công cụ này bị ảnh hưởng bởi giá trị giao ngày của tài sản cơ sở nên có thể sử dụng để tăng hoặc giảm rủi ro khi nắm giữa những tài sản cơ sở.
Các nhà đầu tư khi lựa chọn tham gia thị trường phái sinh với mục đích giảm thiểu rủi ro thì sẽ được gọi là người phòng hộ. Những nhà đầu tư tham gia với mục đích để tăng lợi nhuận, chấp nhận rủi ro thì sẽ được gọi là nhà đầu cơ.
- Cung cấp các chỉ báo
Trên thực tế giá tại các thị trường phái sinh sẽ tập trung thể hiện kỳ vọng của những nhà đầu tư tham gia thị trường trong tương lai và hướng giá của tài sản cơ sở theo mức giá đó trong tương lai. Một ví dụ như hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai sẽ cung cấp thông tin quan trọng về giá cả, làm cơ sở cho giá giao ngay của hàng hóa hay chứng khoán.
Giá của hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai bao gồm kỳ vọng của nhà đầu tư đối với tương lai của giá giao ngay. Nhưng nhà đầu tư nên chú ý rằng kỳ vọng này có thể thay đổi. Thị trường phái sinh không cung cấp các dự đoán trực tiếp về tương lai của giá giao ngay mà sẽ cung cấp các thông tin hữu ích về biến động giá hoặc những rủi ro của tài sản cơ sở.
- Hỗ trợ tạo điều kiện thuận lợi trong điều hành
Một trong những ưu điểm nổi bất chính đó là chi phí giao dịch trên thị trường phái sinh sẽ thường thấp hơn thị trường giao ngay, nên các nhà đầu tư sẽ thấy hấp dẫn và dễ dàng giao dịch trên thị trường này thay vì thị trường giao ngay hoặc các nghiệp vụ hỗ trợ bổ sung trên thị trường giao ngay.
Thị trường phái sinh sẽ có xu hướng thanh khoản cao hơn thị trường giao ngay nhờ vào đòn bẩy tài chính cao, đồng thời cho phép nhà các nhà đầu tư giao dịch chỉ với một số tiền nhỏ. Trên thực tế rủi ro và lợi nhuận được điều chỉnh đến bất kỳ mức độ mong muốn nào nên thị trường phái sinh có khả năng “tiêu hóa” được các giao dịch lớn. Vậy nên nhà đầu tư sẽ dễ dàng bán khống trên thị trường phái sinh đem về lợi nhuận cao cho nhà đầu tư.
- Nâng cao hiệu quả hoạt động của thị trường
Với sự nới lỏng và chi phí giao dịch thấp thì tại thị trường phái sinh sẽ tạo điều kiện cho các hoạt động chênh lệch giá và điều chính giá nhanh chóng sẽ loại bỏ được cơ hội này. Khi đó, xã hội sẽ được hưởng lợi qua giá của tài sản cơ sở thể hiện chính xác hơn giá trị của nền kinh tế.
Nhà đầu tư mở tài khoản chứng khoán VPS hoặc chuyển ID môi giới 6327 – Nguyễn Đức Đông hoặc K255 – Nguyễn Thị Phương để được hỗ trợ phần mềm Robot chứng khoán Dstock và phần mềm phân tích cổ phiếu Dchart. Đây là công cụ sản phẩm hồ trợ nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả lợi nhuận. Tải trên nền tảng IOS, ANDROID.
3. Phân loại công cụ phái sinh trên thị trường
Hiện tại trên thị trường các công cụ phái sinh được chia thành 4 loại cơ bản đó là:
a. Hợp đồng hoán đổi
Hợp đồng hoán đổi (Swaps) đây là hợp đồng cho phép trao đổi thanh toán định kỳ về tín dụng, lãi suất, hàng hóa, tiền tệ,…Giao dịch hoán đổi lãi suất là loại được sử dụng phổ biến nhất.
b. Hợp đồng kỳ hạn
Hơp đồng kỳ hạn (Forwards) là sự thỏa thuận giữa người mua và người bán về một tài sản cơ sở (hàng hóa, chứng khoán, cổ phiếu, trái phiếu, tiền tệ) vào một thời điểm xác định trong tương lai với mức giá thỏa thuận của ngày ký hợp đồng.
c. Hợp đồng tương lai (Futures)
Hợp đồng tương lai được hiểu là một hình thức hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn được thực hiện trên thị trường tập trung. Thị trường giao dịch tập trung sẽ có chức năng kết nối bên mua và bên bán, đảm bảo hai bên tuân thủ các nghĩa vụ trong giao dịch và giá được áp dụng trong ngày đáo hạn hợp đồng đó là giá tương lai.
d. Hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn (Options) đây là loại hợp đòng thực hiện các chức năng đảm bảo cho chủ sở hữu quyền, tuy nhiên không phải là nghĩa vụ, để có thể mua hoặc bán một lượng nhất định tài sản có sở tại một mức gái xác định hoặc tại trước một thời điểm xác định trong tương lai.
Trên thực tế tại trường có rất nhiều loại hợp đồng khác như xây dựng và áp dụng theo đặc thù của ngành dầu khí như: Hợp đồng Crack spread, Hợp đồng quyền chọn Calendar spread, các hợp đồng quy về cơ sở, …..
Qua bài viết chúng tôi đã chia sẻ những thông tin bổ ích về công cụ phái sinh là gì? Phân loại và vai trò của công cụ này với thị trường tài chính. Hy vọng với những thông tin hữu ích trên sẽ hỗ trợ nhà đầu tư hiểu rõ hơn về công cụ phái sinh đối với thị trường tài chính hiện nay.
Nhà đầu tư tham khảo thêm về một số dịch vụ chứng khoán khác chúng tôi cung cấp như: Dữ liệu chứng khoán cho Amibroker, Robot chứng khoán, Khóa học chứng khoán, Youtube chứng khoán,…. Hãy truy cập website: chungkhoanlagi.vn hoặc liên hệ số hotline: 0372.095.129 để biết thêm chi tiết.
